Phát triển kinh tế biển gắn với bảo vệ chủ quyền quốc gia

* Giá trị của kinh tế biển chưa tương xứng tiềm năng

Theo công bố mới của Viện Chiến lược phát triển-Bộ Kế hoạch và Đầu tư , sau 10 năm thực hiện Chiến lược biển (từ năm 2007), kinh tế biển và ven biển Việt Nam đã thực sự trở thành động lực phát triển kinh tế ở nhiều địa phương có biển.

Trong những năm qua, tổng sản phẩm của 28 tỉnh, thành phố ven biển tăng bình quân 7,5%/năm (cả nước tăng 6%/năm). Riêng năm 2017, tổng sản phẩm của các tỉnh, thành phố ven biển chiếm 60,5% GDP cả nước; tổng sản phẩm bình quân đầu người đạt xấp xỉ 65 triệu đồng (cả nước đạt 53,3 triệu đồng). Tuy nhiên, giá trị của kinh tế biển ở Việt Nam mới đạt khoảng 80 tỷ đồng/km, so với mức bình quân của thế giới đạt khoảng 4 triệu USD/km bờ biển.

Bên cạnh đó, hiệu quả tổng hợp, tính bền vững trong khai thác sử dụng điều kiện tiềm năng, nguồn lực từ biển còn thấp. Kết cấu hạ tầng kinh tế biển vẫn còn thiếu đồng bộ, đặc biệt còn thiếu cơ sở hạ tầng lớn; xuất phát điểm về khoa học-công nghệ liên quan đến biển, chất lượng nguồn nhân lực kinh tế biển còn hạn chế…

Nêu quan điểm về vấn đề trên, TS. Nguyễn Thanh Minh, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển, Bộ Quốc phòng cho rằng, kinh tế biển đang phát triển dưới mức tiềm năng đó. Nguyên nhân của vấn đề này có nhiều, nhưng nguyên nhân căn bản được thể hiện rõ nét nhất đó là chính sách biển trong lĩnh vực kinh tế biển chưa đồng bộ, một số lĩnh vực chưa có sự phát triển đột phá nhất là lĩnh vực cảng biển và vận tải biển. Do vậy, việc xây dựng chính sách biển cần xác định rõ vai trò của các lĩnh vực kinh tế biển, cơ chế chính sách về phát triển kinh tế biển phải đồng bộ và cụ thể tránh chung chung làm loãng vấn đề cốt lõi vốn có của nó. Những thành phần kinh tế biển phải có sự đầu tư tương xứng với tầm nhìn dài hạn, như xây dựng hệ thống cảng biển, phát triển hệ thống vận tải biển, lĩnh vực khai thác tài nguyên biển đủ sức vươn ra xa trên vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam.

* Gắn phát triển kinh tế với bảo vệ chủ quyền

Để Việt Nam trở thành một quốc gia mạnh về kinh tế biển, Viện Chiến lược phát triển kiến nghị cần xác định rõ phát triển khu vực kinh tế biển là một hướng đột phá trong giai đoạn trước mắt và căn bản lâu dài; đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ phục vụ quản lý và phát triển kinh tế biển. Ngoài ra, Việt Nam cũng cần đẩy nhanh xây dựng hoàn thiện môi trường pháp luật liên quan đến biển; đổi mới mạnh mẽ cơ chế, chính sách cho phát triển kinh tế biển; tăng cường các hoạt động đối ngoại, tạo môi trường thuận lợi cho ngư dân và các thành phần kinh tế khai thác, sản xuất trên biển..

Thực tế, hiện nay Việt Nam đang tiếp tục hoạch định và triển khai thực thi chính sách biển đã được thể hiện trong chiến lược biển và luật biển cũng như một số văn bản quy phạm pháp luật khác. Các chính sách biển của Việt Nam được phát triển nhằm mang tính chất toàn diện, đồng bộ, có tính tương thông và liên thông.

Theo các chuyên gia, các chính sách đang được hình thành cần kế thừa tinh hoa của chính sách biển qua các thời kỳ của dân tộc, tinh hoa của chính sách biển của nhân loại, nhất là các cường quốc về hàng hải.

Đặc biệt, góp ý việc sửa đổi chính sách biển hiện đại của Việt Nam, các chuyên gia nhấn mạnh việc cần bổ sung cái gì để mang tính chất toàn diện hơn nhằm góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế biển vừa đảm bảo được chủ quyền quốc gia trên các vùng biển và hải đảo. Bởi, khu vực Biển Đông nằm trong vòng xoáy của địa chính trị, nơi các nước lớn có lợi ích, tranh giành phạm vi ảnh hưởng và có những mối quan hệ quốc tế đan xen.

Chính vì vậy, chính sách biển hiện đại phải giải quyết được vấn đề nội tại của đất nước để trở thành quốc gia mạnh lên từ biển và làm giàu từ biển, cũng như ứng phó có hiệu quả với tình hình thế giới và khu vực diễn ra trên biển.

BBT (Nguồn: Cổng TTĐT Bộ TN&MT)