Sơ kết Chương trình KH&CN ứng phó với biến đổi khí hậu, quản lý TN&MT giai đoạn 2016 - 2020

Hội nghị sơ kết do Bộ Tài nguyên và Môi trường, cơ quan chủ trì Chương trình tổ chức vào chiều ngày 25/10 tại trụ sở Bộ. Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân chủ trì Hội nghị, tham dự có đại diện các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương; đại diện các đơn vị thực hiện Chương trình và các Chủ nhiệm đề tài. Hội nghị nhằm trao đổi, thảo luận, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm; các kết quả nghiên cứu; từ đó đánh giá một cách khách quan, tổng thể những ưu, nhược điểm, đề xuất các giải pháp để hoàn thành Chương trình vào cuối năm 2020 theo đúng mục tiêu đề ra.

Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân phát biểu tại Hội nghị

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân cho biết, theo Kịch bản biến đổi khí hậu (BĐKH) và nước biển dâng do Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) công bố năm 2016 cho thấy, vào cuối thế kỷ 21, dự kiến nhiệt độ phía Bắc tăng từ 3,3 - 4,0^oC và phía Nam 3,0 - 3,5^oC, kéo theo đó mực nước biển có thể dâng lên khoảng 1m. Khi đó hậu quả là khu vực Đồng bằng sông Cửu Long sẽ ngập 38,9% diện tích, riêng TP. Hồ Chí Minh ngập 17,8% diện tích; các tỉnh ven biển ở Đồng bằng sông Hồng ngập 16,8%; các tỉnh miền Trung là 1,47%.

Bên cạnh những nguy cơ, thách thức do BĐKH đã và sẽ tác động đối với sự phát triển bền vững của đất nước trong tương lai, chúng ta còn phải quan tâm đến nhiều thách thức trong quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường. Trong đó đánh giá tiềm năng, giá trị của một số tài nguyên quan trọng trên đất liền và biển, hải đảo; từ đó đề xuất các định hướng quy hoạch, khai thác và sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả và bền vững các nguồn tài nguyên quốc gia.

Để giải quyết các vấn đề nêu trên, trong gần 03 năm qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã cùng Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành và địa phương, các tổ chức KH&CN trên phạm vi cả nước tổ chức triển khai Chương trình KH&CN cấp quốc gia “KH&CN ứng phó với BĐKH, quản lý TN&MT giai đoạn 2016-2020”, mã số BĐKH/16-20.

Chia sẻ về các kết quả của Chương trình, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân cho biết, đến nay, Chương trình đã có nhiều sản phẩm KH&CN của các đề tài có trình độ khoa học cao, tiệm cận được với trình độ tiên tiến của khu vực và thế giới, góp phần quan trọng vào việc xây dựng và thực hiện chiến lược chủ động ứng phó với BĐKH, bảo vệ môi trường, quản lý và sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước theo hướng bền vững.

Đồng thời, thông qua hoạt động nghiên cứu KH&CN, Chương trình đã mang lại những hiệu quả tích cực được ghi nhận như: góp phần giải quyết vấn đề đào tạo đội ngũ chuyên gia, các nhà khoa học đầu ngành thuộc các lĩnh vực khác nhau; các đề tài đã đăng 13 bài báo trên tạo chí khoa học trong nước và 05 bài báo trên tạp chí quốc tế; tăng cường năng lực của các đơn vị trong việc quản lý, triển khai các chương trình KH&CN cấp quốc gia; tạo ra được mạng lưới các đơn vị nghiên cứu đa ngành, liên ngành đối với các lĩnh vực liên quan và bước đầu tạo nên cơ chế hợp tác tiềm năng, có thể huy động trong tương lai để giải quyết các vấn đề lớn, cấp bách, có tính liên ngành, hỗ trợ công tác quản lý nhà nước trong vấn đề sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường và ứng phó với BĐKH.

“Hội nghị sơ kết của Chương trình “KH&CN ứng phó với BĐKH, quản lý TN&MT” là dịp để chúng ta cùng nhau trao đổi, thảo luận, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm; các kết quả nghiên cứu; từ đó đánh giá một cách khách quan, tổng thể những ưu, nhược điểm, đề xuất các giải pháp để hoàn thành Chương trình vào cuối năm 2020 theo đúng mục tiêu đề ra.” – Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân nói.

Báo cáo tóm tắt kết quả thực hiện Chương trình, TS. Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Chánh Văn phòng Chương trình cho biết, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phê duyệt 38 đề tài đang được triển khai thực hiện, đang tổ chức tuyển chọn, phê duyệt bổ sung 04 đề tài theo mục tiêu của Chương trình. Các đề tài nghiên cứu tập trung vào 03 nhóm nội dung chính của Chương trình. Sản phẩm của các đề tài bước đầu đã đề xuất được chính sách, công nghệ, giải pháp trong ứng phó với BĐKH, quản lý TN&MT đặc biệt là công nghệ trong sản xuất nông nghiệp; thử nghiệm mô hình trình diễn lồng ghép ứng phó với biến đổi khí hậu như mô hình cộng đồng làng xã các-bon thấp, chống chịu cao; mô hình phát triển kinh tế ứng phó với xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long…

Chương trình KH&CN cấp quốc gia “KH&CN ứng phó với BĐKH, quản lý TN&MT giai đoạn 2016-2020”, mã số BĐKH/16-20 được Bộ trưởng Bộ KH&CN phê duyệt tại Quyết định số 172/QĐ-BTNMT ngày 29/01/2016 với các mục tiêu sau:

1. Ứng dụng hiệu quả công cụ, mô hình tiên tiến trong giám sát BĐKH và giảm nhẹ phát thải khí nhà kính phù hợp với điều kiện Việt Nam; Đề xuất các giải pháp hiệu quả nhằm giảm thiểu ảnh hưởng của triều cường, ngập lụt, hạn hán, xâm nhập mặn do tác động của BĐKH và nước biển dâng gây ra tại các vùng trọng điểm (ĐBSCL, ven biển miền Trung và Đồng bằng sông Hồng).

2. Cung cấp luận chứng khoa học cho việc đánh giá tiềm năng, giá trị của một số tài nguyên quan trọng trên đất liền và biển, hải đảo, đồng thời đề xuất các định hướng quy hoạch, quản lý và khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả và bền vững các nguồn tài nguyên quốc gia.

3. Làm rõ quan hệ và lượng giá BĐKH, tài nguyên, môi trường, hệ sinh thái; đề xuất các giải pháp phát triển bền vững, quản lý tổng hợp tại một số vùng trọng điểm.

Để thực hiện các mục tiêu trên, Chương trình có 03 nội dung chủ yếu gồm:

(i) KH&CN phục vụ ứng phó với BĐKH;

(ii) KH&CN phục vụ quản lý TN&MT;

(iii) Nghiên cứu cơ sở khoa học những vấn đề tổng hợp, liên ngành, liên vùng về chủ động ứng phó với BĐKH, tăng cường quản lý TN&MT.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã được nghe các báo cáo tham luận về kết quả tiêu biểu đạt được của một số đề tài thuộc Chương trình, như: Báo cáo tham luận “Thiết bị tách ẩm từ không khí công suất 10 lít/ ngày phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân” do GS.TS. Phan Đình Tuấn, Hiệu trưởng Trường Đại học TN&MT TP Hồ Chí Minh trình bày; Báo cáo tham luận “Bước đầu nghiên cứu chế tạo bê tông rỗng thoát nước ứng dụng trong công trình hạ tầng kỹ thuật ứng phó với BĐKH” do GS.TS. Phan Quang Minh, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Xây dựng trình bày; Báo cáo tham luận “Tài chính cho BĐKH và một số gợi ý chính sách tại Việt Nam” do PGS.TS Đinh Đức Trường, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân trình bày; Báo cáo tham luận “Đánh giá khả năng chịu hạn của một số giống ngô lai bằng phương pháp gây hạn nhân tạo trong điều kiện nhà lưới” do TS. Phạm Thị Thanh Hương, Sở KH&CN tỉnh Thanh Hóa trình bày; Báo cáo tham luận “Xây dựng bộ chỉ tiêu xác định các đợt lạnh bất thường trong mùa đông trên khu vực miền núi phía Bắc” do TS. Võ Văn Hòa, Đài Khí tượng thủy văn khu vực Đồng bằng Bắc Bộ trình bày…

Ban chủ nhiệm các chương trình và các đơn vị quản lý nhà nước, các viện nghiên cứu, trường đại học, các nhà khoa học cũng đánh giá cao kết quả thực hiện của các đề tài thuộc Chương trình, ghi nhận cụ thể những hiệu quả mang lại, những bài học kinh nghiệm trong công tác quản lý KH&CN, cơ chế phối hợp giữa các đơn vị. Từ thực tế triển khai hoạt động nghiên cứu của các đề tài, các đại biểu đề xuất, kiến nghị các giải pháp để hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý hoạt động KH&CN, đặc biệt là quản lý Chương trình KH&CN quốc gia; nâng cao hiệu quả sản phẩm nghiên cứu của các đề tài.

Phát biểu kết luận tại Hội nghị, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân mong muốn các chủ nhiệm đề tài bám sát tiến độ thực hiện đề tài và hoàn thành các đề tài đạt mục tiêu của Chương trình; đồng thời, cần đẩy mạnh chuyển giao và nhân rộng việc áp dụng kết quả nghiên cứu vào thực tế, phục vụ đắc lực cho phát triển kinh tế, xã hội, ứng phó với BĐKH, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.