Cải thiện chất lượng cung cấp dịch vụ, chủ động giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất để đấu giá

Theo quy định hiện hành thì Văn phòng đăng ký đất đai, Tổ chức Phát triển quỹ đất và Quỹ phát triển đất đã được Luật Đất đai quy định, đã được thành lập và hoạt động trên thực tế.

Cụ thể:

Văn phòng đăng ký đất đai đã khẳng định được vai trò và chức năng, nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công liên quan đến đăng ký, cấp Giấy chứng nhận; Tổ chức phát triển quỹ đất bước đầu đã đáp ứng yêu cầu về giải phóng mặt bằng phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai cho thấy chất lượng dịch vụ do Văn phòng đăng ký đất đai cung cấp ngày càng đòi hỏi phải được nâng cao, theo kịp với nhu cầu của người dân, doanh nghiệp Hiện nay việc tiếp cận thông tin về giao dịch đất đai của người có nhu cầu còn tiếp cận qua các kênh thông tin khác nhau, thông tin chưa đầy đủ, chưa đảm bảo độ tin cậy gây nhiều rủi ro cho người có nhu cầu trong quá trình thực hiện giao dịch về đất đai như: tính pháp lý của thửa đất (Giấy chứng nhận giả, một thửa đất cấp nhiều Giấy chứng nhận…), tình trạng sử dụng đất (thửa đất đang có tranh chấp, vi phạm quy hoạch…). Tạo điều kiện thuận lợi cho người sử dụng đất không thời gian, không có điều kiện trực tiếp đến cơ quan quản lý nhà nước để thực hiện các thủ tục hành chính về đất đai. Văn phòng đăng ký đất đai thực hiện chức năng cung cấp “dịch vụ công” nhưng mức thu phí, tỷ lệ được để lại đối với nhiều nơi là rất thấp, trong khi đó ở nhiều địa bàn, người tham gia giao dịch lại được miễn giảm phí, lệ phí nên nguồn thu không đủ trang trải cho các hoạt động thường xuyên, khó khăn cho việc thực hiện các nhiệm vụ của Văn phòng đăng ký đất đai, do đó để đảm bảo có căn cứ để các địa phương thu giá dịch vụ trong trường hợp Văn phòng đăng ký đất đai thực hiện cung cấp dịch vụ công thì cần đưa vào trong Nghị định để quy định thẩm quyền Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành quy định về việc thu giá dịch vụ đăng ký, cấp Giấy chứng nhận; hoạt động của Tổ chức phát triển quỹ đất chỉ mới tập trung vào công tác giải phóng mặt bằng, chưa được phát huy đầy đủ vai trò tạo quỹ đất để đấu giá quyền sử dụng đất, tăng nguồn thu cho ngân sách do nguồn vốn của Quỹ phát triển đất còn thiếu, chưa đáp ứng được nhu cầu thực hiện.

Bên cạnh đó, Nghị quyết số 19-NQ/TW Hội nghị lần thứ sáu của Ban chấp hành Trung ương khoá XII ngày 25 tháng 10 năm 2017 nêu “Chuyển các trung tâm phát triển quỹ đất về trực thuộc Uỷ ban nhân dân cấp huyện quản lý”.

Do đó, để cải thiện chất lượng cung cấp dịch vụ, đồng thời chủ động giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất để đấu giá, hướng sửa đổi, bổ sung Nghị định như sau: Bổ sung chức năng dịch vụ cung cấp thông tin đất đai và thông tin về thị trường quyền sử dụng đất theo quy định cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu; tư vấn pháp lý trong việc lập hồ sơ đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho Văn phòng đăng ký đất đai để góp phần cải thiện chất lượng dịch vụ; Sửa đổi chức năng, nhiệm vụ của Tổ chức phát triển quỹ đất nhằm thể chế chủ trương chỉ đạo của Trung ương.

Về giải pháp thực hiện, đối với Văn phòng đăng ký đất đai: Bổ sung chức năng cho Văn phòng đăng ký đất đai: Cung cấp thông tin về thị trường quyền sử dụng đất; Tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính về đất đai theo nhu cầu về thời gian và địa điểm của người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất.

Bổ sung quy định về việc người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất có trách nhiệm chi trả chi phí cho việc được cung cấp dịch vụ quy định tại nghị định của Chính phủ về cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực sự nghiệp kinh tế và sự nghiệp khác trong đó có lĩnh vực tài nguyên và môi trường; đơn giá tính thu dịch vụ sự nghiệp công do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành thực hiện theo quy định của pháp luật về giá.

Sửa đổi, bổ sung Điểm a Khoản 1 Điều 5 của Nghị định số 43/2014/NĐ-CP theo hướng quy định bổ sung chức năng cung cấp thông tin về thị trường quyền sử dụng đất và việc tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính về đất đai theo nhu cầu về thời gian và địa điểm của người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất.

Sửa đổi, bổ sung quy định tại Điểm c Khoản 1 Điều 5 của Nghị định số 43/2014/NĐ-CP theo hướng “Khi Văn phòng đăng ký đất đai cung cấp các dịch vụ thì người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất có trách nhiệm chi trả chi phí cho việc được cung cấp dịch vụ quy định tại nghị định của Chính phủ về cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực sự nghiệp kinh tế và sự nghiệp khác trong đó có lĩnh vực tài nguyên và môi trường; đơn giá tính thu dịch vụ sự nghiệp công do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành thực hiện theo quy định của pháp luật về giá.”

Bổ sung Tổ chức phát triển quỹ đất có chức năng tạo lập, phát triển, quản lý, khai thác quỹ đất; đầu tư kết cấu hạ tầng; tổ chức thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân; được thuê đất, cho thuê lại đất, thực hiện tập trung, tích tụ đất đai; tổ chức thực hiện việc đấu giá quyền sử dụng đất và thực hiện các dịch vụ khác. Kinh phí hoạt động của Tổ chức phát triển quỹ đất thực hiện theo quy định của pháp luật đối với đơn vị sự nghiệp công lập và pháp luật khác có liên quan hàng năm, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định mức trích từ tiền thu được từ hoạt động tạo quỹ đất để tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất nhưng không được vượt quá tỉ lệ 01% để phục vụ cho hoạt động của tổ chức phát triển quỹ đất. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định cụ thể việc sử dụng kinh phí được trách từ hoạt động tạo quỹ đất để tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất của Tổ chức phát triển quỹ đất.

Bổ sung nguồn vốn của Quỹ phát triển đất căn cứ kế hoạch sử dụng đất hàng năm, Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định mức vốn ngân sách cấp cho Quỹ phát triển đất khi thành lập, mức trích bổ sung cho Quỹ phát triển đất cụ thể hàng năm cho phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Mức trích từ 30% đến 50% từ nguồn thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền thu từ đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn tỉnh, thành phố (sau khi đã trừ các khoản chi để bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và các chi phí khác) để cấp cho Quỹ.”

Về tác động tích cực: Việc tiếp nhận hồ sơ ngoài trụ sở có thể gây mất mát hồ sơ trong quá trình luân chuyển. Người sử dụng đất được tiếp cận các thông tin về đất đai một cách minh bạch, chính xác tránh được các rủi ro trong quá trình thực hiện các giao dịch về đất đai. Tạo điều kiện cho những người sử dụng đất khi không có thời gian, điều kiện trực tiếp đến cơ quan quản lý nhà nước về đất đai để thực hiện các thủ tục hành chính theo nhu cầu.Tạo nguồn thu cho hệ thống Văn phòng đăng ký đất đai để bù đắp một phần kinh phí cho quá trình hoạt động.

Tổ chức phát triển quỹ đất có chức năng tạo lập, phát triển, quản lý, khai thác quỹ đất; đầu tư kết cấu hạ tầng; tổ chức thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân; được thuê đất, cho thuê lại đất, thực hiện tập trung, tích tụ đất đai; tổ chức thực hiện việc đấu giá quyền sử dụng đất.

Tạo nguồn vốn của Quỹ phát triển đất khi mức trích bổ sung cho phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Mức trích từ 30% đến 50% từ nguồn thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền thu từ đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn tỉnh, thành phố (sau khi đã trừ các khoản chi để bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và các chi phí khác) để cấp cho Quỹ.”

Tác động tiêu cực: Việc sửa đổi, bổ sung các quy định trách nhiệm của Văn phòng đăng ký đất đai Tăng khối lượng công việc, gây áp lực cho đội ngũ cán bộ của Văn phòng đăng ký đất đai đối với những nơi có số lượng cán bộ hạn chế. Việc sửa đổi, bổ sung các quy định trách nhiệm của Tổ chức phát triển quỹ đất với khối lượng công việc nhiều nhưng kinh phí hoạt động của Tổ chức phát triển quỹ đất còn nhiều hạn chế. Việc sửa đổi, bổ sung các quy định của Quỹ phát triển đất Nguồn vốn trên thực tế triển khai thực hiện còn một số nội dung vướng mắc nhất định như chi theo quy định, Bộ Tài chính mức trích từ 30% đến 50% từ nguồn thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền thu từ đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn tỉnh, thành phố (sau khi đã trừ các khoản chi để bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và các chi phí khác) để cấp cho Quỹ. Tăng khối lượng công việc, gây áp lực cho đội ngũ cán bộ của Văn phòng đăng ký đất đai đối với những nơi có số lượng cán bộ hạn chế. Việc tiếp nhận hồ sơ ngoài trụ sở có thể gây mất mát hồ sơ trong quá trình luân chuyển.

BBT (Nguồn: Cổng TTĐT Bộ TN&MT)