GÓC NHÌN: TĂNG CƯỜNG QUAN HỆ HỮU NGHỊ, ĐOÀN KẾT CHẶT CHẼ, HỢP TÁC TOÀN DIỆN CAMPUCHIA- LÀO- VIỆT NAM

Việt Nam và Campuchia là hai nước láng giềng, có mối quan hệ hữu nghị truyền thống, gắn bó từ lâu đời. Mối quan hệ hữu nghị đó được nhân dân hai nước qua bao thế hệ đã dày công vun đắp; nhân dân hai nước kề vai sát cánh, ủng hộ giúp đỡ lẫn nhau trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc khỏi chế độ thực dân đế quốc và chế độ diệt chủng, cũng như trong công cuộc xây dựng đất nước trong hòa bình, đã trở thành tài sản chung vô giá của nhân dân hai nước Việt Nam và Campuchia.

Việt Nam và Campuchia chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 24/6/1967. Với chặng đường hợp tác hữu nghị hơn nửa thế kỷ đã qua là minh chứng sống động cho mối quan hệ “Láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài” giữa hai nước Việt Nam và Campuchia.

Nhìn lại lịch sử, ngày 23/6/1967, trong bức điện gửi Quốc Vương Campuchia Norodom Sihanouk, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Việc đặt quan hệ ngoại giao giữa hai nước chúng ta là biểu tượng rực rỡ của mối tình hữu nghị thân thiết đoàn kết chiến đấu. Đó là một sự kiện lịch sử quan trọng giữa Việt Nam và Campuchia, một nhân tố tích cực trong việc gìn giữ hòa bình ở Đông Dương và Đông Nam Á”; và chỉ một ngày sau đó, ngày 24/6/1967, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Vương quốc Campuchia đã chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, mở ra một chương mới trong lịch sử quan hệ hữu nghị giữa hai nước. Trong bức điện  gửi Quốc trưởng Norodom Shihanouk ngày 8/11/1968 nhân dịp chúc mừng kỷ niệm 15 năm ngày độc lập của Campuchia, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục nhấn mạnh: "Ngày nay cũng như ngày mai, hai nước chúng ta mãi mãi là người bạn thân thiết".

 

Trải qua những thăng trầm của lịch sử, nhưng quan hệ hữu nghị Việt Nam - Campuchia ngày càng được củng cố và phát triển, nhân dân hai nước cùng nhau giữ gìn, vun đắp cho tình hữu nghị truyền thống tốt đẹp đó trên mọi lĩnh vực, góp phần xây dựng đất nước hòa bình, ổn định và phồn vinh, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, góp phần giữ vững môi trường hòa bình, ổn định và phát triển lâu dài của mỗi nước, trong khu vực và trên thế giới. Trải qua những thăng trầm của lịch sử, quan hệ hữu nghị Việt Nam - Campuchia ngày càng được củng cố và phát triển

Mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào do Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và Chủ tịch Kaysone Phomvihane, Chủ tịch Souphanouvong cùng các thế hệ lãnh đạo của hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước dày công vun đắp qua bao thế hệ trong sự nghiệp giải phóng dân tộc khỏi chế độ thực dân đế quốc, trong công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước; là tài sản chung vô giá của hai Đảng, hai dân tộc và là quy luật phát triển chung của hai nước trên con đường phát triển đất nước của mình. Mối quan hệ này ngày càng được củng cố, không ngừng phát triển, là tấm gương mẫu mực về thủy chung, trong sáng, vững bền, "có một không hai" trong quan hệ giữa các nước. Mối quan hệ Việt Nam - Lào ngày càng được củng cố, không ngừng phát triển, là tấm gương mẫu mực về thủy chung, trong sáng, vững bền, "có một không hai" trong quan hệ giữa các nước.

Việt Nam và Lào chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 5/9/1962. Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao đến nay, mặc dù tình hình khu vực, quốc tế có nhiều đổi thay, nhưng mối quan hệ hữu nghị thủy chung, trong sáng, thân thiết giữa nhân dân hai nước Lào - Việt Nam vẫn luôn được củng cố và ngày càng phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu, ngày một bền chặt, đúng như Chủ tịch Kaysone Phomvihan đã từng nói: “Núi có thể mòn, sông có thể cạn, song tình nghĩa Lào - Việt Nam sẽ mãi mãi vững bền hơn núi hơn sông”.

 

Nói về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc hai nước Lào và Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao cách đây 61 năm, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith nhấn mạnh: “ Đây là sự kiện lịch sử, là dấu mốc quan trọng trong quan hệ, là kết quả của cuộc đấu tranh trên mặt trận chính trị, ngoại giao đi đôi với sự cân bằng trên mặt trận quân sự của hai nước Lào - Việt Nam; là sự đáp ứng yêu cầu của cách mạng hai nước, công nhận về mặt pháp lý và là cơ sở cho việc tiếp nối cho hai nước sau khi CHDCND Lào được thành lập và sau khi Việt Nam thống nhất đất nước, thành lập nước CHXHCN Việt Nam cho đến nay”.

Ba nước Campuchia - Lào - Việt Nam cùng nằm trên bán đảo Đông Dương, cùng chung dòng sông Mekong hiền hòa và núi Trường Sơn vĩ đại. Trong các cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc, ba nước cùng chung một kẻ thù, cùng một chiến trường đánh giặc. Nhân dân ba nước có lòng yêu nước nồng nàn, dưới sự lãnh đạo của Đảng mình đã luôn kề vai sát cánh, ủng hộ giúp đỡ lẫn nhau để làm nên những thắng lợi vẻ vang trong chiến đấu, trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Quan hệ ba nước Campuchia - Lào - Việt Nam là gắn bó và tin cậy, làm nên sự vững chãi “như kiềng ba chân”.

Từ năm 2021 đến nay, quan hệ giữa ba Đảng, ba nước tiếp tục được củng cố trên mọi lĩnh vực. Trên kênh Đảng, quan hệ tiếp tục được tăng cường thông qua việc tổ chức thành công các cuộc gặp thường niên giữa Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam với Bộ Chính trị Đảng NDCM Lào và Ban Thường vụ Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) sau 3 năm bị gián đoạn bởi đại dịch COVID-19. Mới đây nhất là cuộc gặp giữa Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng với Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) và Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng nhân dân cách mạng Lào diễn ra ngày 06- 07/9/2023 tại Hà Nội.

Năm 2022, Việt Nam đã phối hợp với hai nước tổ chức thành công các hoạt động “Năm Đoàn kết Hữu nghị Việt Nam – Lào”, “Năm Đoàn kết Hữu nghị Việt Nam – Campuchia” với nhiều hình thức phong phú, tạo sự lan tỏa trong nhân dân, đặc biệt là trong thế hệ trẻ ba nước hiểu sâu sắc hơn về mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam - Campuchia.

Với Lào, hợp tác kinh tế đã có những bước chuyển biến tích cực như đã hoàn thành được một số dự án hợp tác kinh tế lớn, một số công trình viện trợ của Việt Nam cho Lào. Với Campuchia, đã giải quyết được một số khó khăn, vướng mắc, kim ngạch thương mại hai chiều tiếp tục tăng và có bước tiến mới trong giải quyết vấn đề người gốc Việt tại Campuchia. Ba nước tiếp tục triển khai các cơ chế hợp tác ba bên của Chính phủ, Quốc hội, bộ, ngành, đoàn thể; đã góp phần thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa ba nước, cũng như thiết lập một số cơ chế hợp tác ba bên mới như Hội nghị cấp cao Quốc hội ba nước Campuchia - Lào - Việt Nam (CLV) và lần đầu tiên tổ chức Chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trẻ ba nước tại Việt Nam.

Trong tổng thể quan hệ rất tốt đẹp trên các kênh Đảng và Nhà nước, quan hệ hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam với Quốc hội Lào và Quốc hội Campuchia góp phần quan trọng củng cố và phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống giữa ba nước. Tháng 9/2023, người đứng đầu ba Đảng tổ chức cuộc gặp cấp cao Campuchia - Lào - Việt Nam tại Hà Nội để thống nhất những định hướng lớn cho quan hệ hợp tác giữa ba Đảng, ba nước trên các lĩnh vực vì lợi ích chung của nhân dân ba nước. Thủ tướng Chính phủ ba nước Campuchia - Lào - Việt Nam cũng tổ chức họp luân phiên hai năm một lần tại các nước thành viên nhằm thảo luận các biện pháp thúc đẩy hợp tác và phát triển tại khu vực Tam giác phát triển và kết nối ba nền kinh tế.

Thực hiện chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng trong quan hệ với hai nước Lào và Campuchia, dưới sự chỉ đạo sát sao của Đảng đoàn Quốc hội, các cơ chế hợp tác cấp Ủy ban ba bên giữa ba Quốc hội đã được hình thành và tổ chức định kỳ 02 năm một lần theo hình thức luân phiên gồm: Hội nghị giữa ba Ủy ban Đối ngoại nhằm giám sát, thúc đẩy các thỏa thuận hợp tác giữa ba nước; tăng cường quan hệ hữu nghị và hợp tác vì sự phát triển chung Khu vực Tam giác phát triển; Hội nghị giữa ba Ủy ban Quốc phòng - An ninh nhằm giám sát, thúc đẩy, bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh, an toàn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị; Hội nghị giữa ba Ủy ban Tài chính- Ngân sách nhằm trao đổi thông tin, kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau trong lĩnh vực tài chính, ngân sách.

Trên cơ sở mối quan hệ hữu nghị, truyền thống tốt đẹp Việt Nam - Lào - Campuchia, để đồng bộ với các cơ chế hợp tác cấp cao giữa ba nước nhằm triển khai có hiệu quả các chủ trương hợp tác ba nước đã được người đứng đầu ba Đảng thống nhất, cũng như giám sát, thúc đẩy việc triển khai thực hiện các thỏa thuận hợp tác đã ký kết giữa ba nước nói chung và Khu vực Tam giác phát triển nói riêng, góp phần đưa mối quan hệ ba nước, ba Quốc hội đi vào chiều sâu, thiết thực, hiệu quả.

Tại Đại hội đồng AIPA- 43 (tháng 11/2022), Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Vương Đình Huệ, Chủ tịch Quốc hội Campuchia Heng Samrin, Chủ tịch Quốc hội Lào Saysomphone Phomvihane đã ký Tuyên bố chung chính thức thiết lập cơ chế Hội nghị cấp cao Quốc hội ba nước Campuchia - Lào - Việt Nam. Sự kiện 3 Chủ tịch Quốc hội ký Tuyên bố chung trước sự chứng kiến của đông đảo đại biểu tham dự Đại hội đồng AIPA - 43 là dấu mốc lịch sử trong hợp tác liên nghị viện của 3 nước láng giềng anh em Việt Nam - Lào - Campuchia. Cơ chế cấp cao này đã hình thành một kênh hết sức quan trọng đồng hành, hỗ trợ và thúc đẩy Chính phủ 3 nước thực hiện hiệu quả các chương trình, kế hoạch hợp tác chung vì sự phát triển bền vững, thịnh vượng của cả 3 nước, đem lại lợi ích thiết thực cho Nhân dân mỗi nước.
 

Hội nghị cấp cao Quốc hội ba nước Campuchia -  Lào - Việt Nam lần thứ nhất là một trong những hoạt động đối ngoại đa phương quan trọng trong năm 2023 của lãnh đạo cấp cao nước ta và đã đạt được những kết quả nổi bật. Hội nghị đánh dấu sự nâng tầm hợp tác giữa ba cơ quan lập pháp lên cấp cao nhất, là bước hiện thực hóa kết quả đạt được tại cuộc gặp cấp cao của người đứng đầu ba Đảng vào tháng 9/2021, hoàn thiện “ba đỉnh tam giác” của cơ chế hợp tác ba nước Campuchia - Lào Việt Nam: Người đứng đầu ba Đảng, Thủ tướng ba nước và giờ là Chủ tịch ba Quốc hội. Hội nghị cấp cao Quốc hội ba nước Campuchia -  Lào - Việt Nam lần thứ nhất đánh dấu sự nâng tầm hợp tác giữa ba cơ quan lập pháp lên cấp cao nhất

Qua theo dõi thông tin trên các phương tiện truyền thông cho thấy, tại Hội nghị, Đoàn đại biểu Quốc hội ba nước đã tập trung thảo luận các biện pháp nhằm thúc đẩy quan hệ chính trị đối ngoại giữa ba nước ngày càng gắn bó chặt chẽ; hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh bảo đảm xây dựng hòa bình, ổn định, xây dựng biên giới hòa bình, hợp tác, phát triển, phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia và tội phạm về môi trường, bảo đảm an ninh quốc gia cho mỗi nước...

Về kinh tế - xã hội, văn hóa, Hội nghị đã đề cập một cách toàn diện về kết nối nền kinh tế ba nước, tạo ra bước đột phá mới trong hợp tác kinh tế ba nước, đặc biệt là đối với những lĩnh vực mới như tăng trưởng xanh, năng lượng tái tạo, chuyển đổi số... Các lĩnh vực văn hóa, giáo dục và du lịch cũng được đề cập một cách sâu rộng, đặc biệt là các chương trình hợp tác du lịch như “ba quốc gia, một điểm đến” để cùng nhau khai thác tiềm năng du lịch của khu vực Tam giác phát triển cũng như của ba nước. Bên cạnh đó, Hội nghị cũng đề cập về giao lưu văn hóa và giao lưu nhân dân; hợp tác giáo dục, y tế và hợp tác về năng lượng, kết nối hạ tầng cứng và hạ tầng mềm.
 

Ba Chủ tịch Quốc hội đã ký tuyên bố chung, tái khẳng định cam kết mở rộng và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác và đối tác nghị viện nhằm duy trì và bảo vệ sự hợp tác chặt chẽ, cùng có lợi giữa Quốc hội CLV, qua đó thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực chính trị, an ninh, quốc phòng, văn hóa, kinh tế vì sự phát triển kinh tế - xã hội của ba nước; thực hiện mạnh mẽ vai trò giám sát của Quốc hội trong việc giải quyết các vấn đề còn tồn tại vì lợi ích chung của người dân trong Khu vực Tam giác Phát triển Campuchia - Lào - Việt Nam và ba nước. Tuyên bố chung cũng thể hiện sự nhất trí của ba Quốc hội về các ưu tiên hợp tác trong ba trụ cột về chính trị - đối ngoại, quốc phòng - an ninh và kinh tế - văn hóa - xã hội.

Đây là cơ sở pháp lý để các Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội ba nước cùng nhau hợp tác, góp phần thúc đẩy quan hệ hợp tác chiến lược giữa ba nước Campuchia - Lào - Việt Nam anh em. Việc triển khai thực hiện Tuyên bố chung Hội nghị là trách nhiệm của Quốc hội mỗi nước cũng như trách nhiệm của các cơ quan của Quốc hội, các bộ, ngành liên quan. Trong đó, các cơ quan của Quốc hội mỗi nước phải chủ động triển khai các cam kết tại Tuyên bố chung. Đặc biệt, Tuyên bố chung đã đề cập đến một cơ chế hợp tác mới là Nhóm nghị sĩ các nước Campuchia - Lào - Việt Nam ở khu vực Tam giác phát triển. Việc thành lập được Nhóm Nghị sĩ này sẽ có vai trò rất quan trọng trong việc giám sát, rà soát, thúc đẩy việc thực hiện các cam kết của cả ba bên liên quan đến khu vực Tam giác phát triển.

Có thể nói, thành công của Hội nghị là dấu ấn lịch sử, đưa quan hệ hợp tác hữu nghị giữa ba Quốc hội Campuchia - Lào - Việt Nam lên tầm cao mới, có ý nghĩa quan trọng góp phần thúc đẩy và củng cố mối quan hệ giữa ba nước ngày càng phát triển, vì sự phồn vinh của mỗi nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.
 

Việc Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ dẫn đầu Đoàn Đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam tham dự Hội nghị cấp cao Quốc hội ba nước Campuchia - Lào - Việt Nam lần thứ nhất có ý nghĩa rất quan trọng, nhằm triển khai chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng trong việc thúc đẩy hợp tác với Lào và Campuchia trên kênh hợp tác nghị viện và Kết luận của Bộ Chính trị về định hướng đối với hợp tác tiểu vùng sông Mê Công đến năm 2030, nhằm đáp ứng yêu cầu cả về đối nội và đối ngoại trong giai đoạn phát triển mới; thúc đẩy việc trao đổi, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm lập pháp, giám sát và thực tiễn giữa ba Quốc hội Campuchia- Lào- Việt Nam với trọng tâm là thúc đẩy hợp tác về chính trị đối ngoại, phát triển kinh tế - xã hội, hợp tác quốc phòng - an ninh, giao lưu nhân dân vì sự phát triển bền vững của ba nước trong khu vực tam giác phát triển và kết nối ba nền kinh tế; đồng thời thúc đẩy và giám sát việc thực hiện các thỏa thuận hợp tác, các dự án hợp tác mà Chính phủ ba nước đã ký kết.
 

Phó Chủ tịch Thường trực Trung ương Hội Hữu nghị Việt Nam - Campuchia

Lê Văn Tụy

(Nguồn: quochoi.vn)