Hướng đến Ngày quốc tế đa dạng sinh học (22/5): Công nghệ - yếu tố then chốt trong bảo tồn đa dạng sinh học

Công nghệ hiện đại đóng vai trò quan trọng trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học. Do vậy, việc ứng dụng các công nghệ hiện đại vào công tác quản lý, giám sát hoạt động bảo tồn đang trở nên phổ biến.

* Giám sát voi hoang dã
Giữa tháng 4/2022, Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn) và Hội Nhân đạo Quốc tế tại Việt Nam (HSI) đã bàn giao 10 máy ảnh cùng 60 bẫy ảnh chuyên dụng cho Chi cục Kiểm lâm tỉnh Đồng Nai.
Đây là hoạt động nhằm thúc đẩy Chương trình giám sát voi và vùng sinh cảnh đang được triển khai tại Đồng Nai từ năm 2020. Chương trình nằm trong khuôn khổ Dự án Bảo vệ voi châu Á tại Đồng Nai thông qua các giải pháp giảm thiểu và ngăn chặn xung đột voi người một cách bền vững.
Tiếp nối hoạt động trên, hai bên đã ký Thoả thuận hợp tác nghiên cứu sinh thái học và xã hội học của loài voi với Đại học Lâm nghiệp nhằm đảm bảo tính liên tục và bền vững của chương trình giám sát.
Hoạt động giám sát voi và quần thể voi được tài trợ và là một trong các sáng kiến ưu tiên mà HSI thực hiện tại Việt Nam. Mục đích nhằm quản lý việc xung đột voi và người theo hướng nhân đạo, thúc đẩy việc chung sống hài hoà giữa động vật hoang dã và con người.
Chương trình giám sát voi và vùng sinh cảnh nhằm hiểu về voi và vùng sống của chúng. Đây được xem là giải pháp căn bản để bảo tồn loài voi. Dữ liệu về đặc điểm, tập tính, hành vi của voi và các vụ xung đột giữa voi và người… sẽ được ghi nhận và cập nhật thường xuyên. Trên cơ sở đó, các nhà khoa học sẽ phân tích để tìm ra cấu trúc xã hội của đàn voi, mức độ xung đột voi với người, dự báo tác động để điều chỉnh các giải pháp cho từng khu vực.
Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Đồng Nai Lê Việt Dũng nhận định, các thiết bị chuyên dụng được bàn giao sẽ là công cụ hữu ích cho việc xây dựng cơ sở dữ liệu cho từng cá thể voi. Việc định danh đến từng cá thể giúp chúng ta hiểu biết sâu hơn về thể trạng, đặc điểm, hình thái của từng cá thể, ý tưởng về việc di chuyển của chúng và cách voi sử dụng sinh cảnh sống trong tự nhiên, cũng như phản ứng của chúng với con người ra sao.

18 5 2022 6 — Các thiết bị giám sát voi để giảm xung đột với con người được bàn giao cho Chi cục Kiểm lâm tỉnh Đồng Nai - Ảnh: Tổng cục Lâm nghiệp

Quản lý dữ liệu bằng phần mềm SMART
Năm 2020, Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm - Hội An (tỉnh Quảng Nam) chính thức áp dụng công cụ quản lý dữ liệu và báo cáo tuần tra – SMART. Trước đó, năm 2018, đơn vị này bắt đầu tiếp cận SMART.
SMART là một công cụ hỗ trợ quản lý, giúp đội tuần tra có thể nắm được các thông tin khai thác, du lịch một cách nhanh chóng, ngành nghề khai thác theo mùa vụ, diễn biến khai thác theo mùa để thay đổi linh hoạt phương thức tuần tra khác nhau hoặc đề xuất các biện pháp khác nhằm ngăn chặn hành vi không đúng quy chế khu bảo tồn và các quy định liên quan.
Theo Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm, dữ liệu được xử lý thành các bảng, biểu đồ và bản đồ trực quan thể hiện nỗ lực, phạm vi và kết quả tuần tra, tạo cơ sở cho việc phân tích và đánh giá hiệu quả của quá trình tuần tra. Dựa trên báo cáo tạo được đánh giá và phản hồi, thảo luận về những kết quả đạt được, từ đó xây dựng kế hoạch, chiến lược tuần tra trong giai đoạn tiếp theo.
Ứng dụng SMART đã giúp Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm chủ động và khoa học hơn trong công tác báo cáo, xác định xu hướng trong khai thác thủy sản của ngư dân, từ đó giúp khu bảo tồn hướng dẫn ngư dân khai thác hiệu quả hơn nhưng không ảnh hưởng đến công tác bảo tồn biển.
Năm 2022, đơn vị còn mở rộng các trường thông tin thu thập dữ liệu để theo dõi động vật hoang dã (còn sống hay đã chết, các đối tượng như rùa biển, cá heo…), các chương trình điều tra đa dạng sinh học, sự cố môi trường; tuần tra, kiểm soát, bảo vệ rừng....

BBT (Nguồn: Cổng TTĐT Bộ TN&MT)