Cần quy định riêng về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên, môi trường biển

Theo nghiên cứu, khảo sát của TS. Nguyễn Minh Trung, ThS. Lại Đức Ngân, ThS. Đỗ Thị Như Ngọc (Tổng cục Biển và Hải đảo), các quy định về xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực TNMT biển, hảo đảo nằm ở Nghị định số 155/2016/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BVMT; Nghị định số 33/2017/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản; Nghị định số 162/2013/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trên các vùng biển, đảo và thềm lục địa Việt Nam...

Trong thực tiễn áp dụng các chế tài hành chính cho thấy, vẫn còn bất cập giữa các quy định của các văn bản về xử phạt vi phạm hành chính và việc áp dụng các quy định vào trong quá trình thực thi pháp luật trên các vùng biển về hiệu lực của văn bản, thẩm quyền xử lý vi phạm, mức phạt tiền đối với các hành vi vi phạm hành chính trong cùng một lĩnh vực, gây khó khăn cho các cơ quan có thẩm quyền thực thi pháp luật trên biển và trong tìm hiểu, nghiên cứu và chấp hành của người dân.

Các văn bản quy phạm pháp luật quy định về xử phạt hành chính nêu trên chưa quy định hành vi vi phạm trong xây dựng chiến lược khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên, BVMT biển và hải đảo; quy hoạch tổng thể khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên vùng bờ; chương trình quản lý tổng hợp tài nguyên vùng bờ. Hiện mới có một số quy định về hành vi vi phạm như: điều tra cơ bản, nghiên cứu khoa học về tài nguyên, môi trường biển và hải đảo; quản lý tài nguyên hải đảo; kiểm soát ô nhiễm, ứng phó sự cố tràn dầu, hóa chất độc và nhận chìm ở biển; quan trắc, giám sát tổng hợp và hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về tài nguyên, môi trường biển và hải đảo, giao các khu vực biển nhất định cho tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên biển...

Mặt khác, có một số văn bản quy phạm pháp luật đều quy định 1 hành vi vi phạm nhưng mức xử phạt lại khác nhau. Hành vi vi phạm về kế hoạch ứng phó sự cố tràn dầu đươc quy định tại Khoản 7, Điều 33 Nghị định số 155/2016/NĐ-CP ngày 18/11/2016 xử phạt từ 25.000.000 đồng đến 35.000.000 đồng đối với hành vi không có kế hoạch ứng cứu ô nhiễm dầu, ô nhiễm hóa chất từ tàu được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt theo quy định. Tuy nhiên, theo Khoản 3, Điều 25 Nghị định số 142/2013/NĐ-CP ngày 11/12/2017 quy định xử phạt từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng với hành vi không có kế hoạch ứng phó sự cố dầu tràn; kế hoạch ứng cứu ô nhiễm dầu, ô nhiễm hóa chất theo quy định.

Hay Khoản 7, Điều 17 Nghị định số 93/NĐ-CP ngày 20/8/2018 quy định phạt từ 80.000.000 đồng đền 100.000.000 đồng hành vi đổ bùn đất, chất thải từ nạo vét không đúng vị trí quy định. Mặt khác, tại Khoản 4 Nghị định số 142/NĐ-CP ngày 11/12/2017 quy định phạt tiền từ 80.000.000 đồng đến 90.000.000 đồng đối với hành vi đổ bùn, đất, chất thải từ nạo vét không đúng vị trí quy định, Điều 26 Nghị định 162/2013/NĐ-CP quy định mức phạt tiền đối với hành vi nhận chìm, đổ, thải dưới 120kg chất thải nguy hại là từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng; mâu thuẫn với Điều 23 Nghị định 155/2016/NĐ-CP quy định mức phạt tiền đối với hành vi chôn, lấp, đổ, thải dưới 100kg chất thải nguy hại là từ 100.000.000 đồng đến 150.000.0000 đồng...

Có thể thấy, hệ thống văn bản pháp luật về xử lý vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ tài nguyên, môi trường biển còn chồng chéo, thiếu đồng bộ; chế tài xử phạt đối với các hành vi vi phạm còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Thêm vào đó, công tác quản lý hoạt động vận tải biển, khai thác khoáng sản, khai thác cảng biển, hoạt động du lịch, nuôi trồng thủy sản thiếu chặt chẽ khiến các đối tượng chạy theo lợi ích kinh tế, cố tình vi phạm như: không đầu tư xử lý chất thải mà xả trực tiếp ra biển gây ô nhiễm môi trường biển; trong hoạt động đánh bắt hải sản,…những hành vi gây ô nhiễm môi trường trên diện rộng và gây hậu quả rất lớn, đặc biệt là các hành vi không đảm bảo an toàn hàng hải gây ra các vụ tai nạn do va quệt, đâm va của các tàu vận tải dầu, các hóa chất độc hại khác hay sự thải bỏ, nhận chìm chất thải không đúng quy định...

Để tăng cường công tác quản lý tổng hợp tài nguyên và bảo vệ môi trường biển và hải đảo thì việc ban hành một văn bản quy phạm pháp luật quy định các hành vi, hình thức và mức xử phạt chi tiết đối với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực tài nguyên, môi trường biển và hải đảo là rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay.

BBT (Nguồn: Cổng TTĐT Bộ TN&MT)