Quản lý, sử dụng tài nguyên khoáng sản hiệu quả và bền vững

Về công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, Tổng cục đã xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 30/3/2015 về việc tăng cường hiệu lực thực thi chính sách, pháp luật về khoáng sản để thay thế Chỉ thị số 29/2008/CT-TTg và Chỉ thị số 02/CT-TTg ngày 09/01/2012 của Thủ tương Chính phủ. Hoàn thiện và trình Bộ TN&MT 06 dự thảo thông tư. Hoàn thành hồ sơ trình Bộ để gửi Bộ Tư pháp thẩm định dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 15/2012/NĐ-CP, làm cơ sở hoàn thiện hồ sơ trình Chính phủ ban hành. Hoàn thiện, báo cáo Bộ trình Chính phủ ban hành Nghị định số 158/2016/NĐ-CP về Quy định chi tiết thi hành một số nội dung của Luật Khoáng sản; đã tổng hợp các nội dung sửa đổi, bổ sung Nghị định số 142/2013/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng san; trình Bộ TN&MT ban hành 02 thông tư, hoàn thiện dự thảo và trình Bộ thẩm định, ban hành 04 thông tư.

Công tác xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật (KT-KT) và tiêu chuẩn, quy chuẩn đã trực tiếp chỉ đạo triển khai thực hiện đúng tiến độ và tham mưu Lãnh đạo Bộ TN&MT ban hành 02 thông tư về định mức KT-KT; hoàn thành, trình Bộ TN&MT 30 tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia. Tiếp tục chỉ đạo rà soát hơn 3000 định mức trong Bộ định mức, đồng thời với xây dưng mới nhằm hướng tới hiệu chỉnh, hoàn thiện Bộ định mức KT-KT của Ngành. Đây là nhiệm vụ cốt lõi, xương sống trong quản lý, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ngân sách nhà nước và triển khai thực hiện thành công các đề án điều tra cơ bản địa chất về khoáng sản, góp phần hoàn thành mục tiêu đề ra tại Chỉ thị số 02/CT-TTg ngày 09/01/2012 của Thủ tướng Chính phủ. Hoàn thành và trình Bộ TN&MT thẩm định để ban hành 02 bộ đơn giá, 02 bộ định mức KT-KT; triển khai xây dựng 02 bộ định mức. Hoàn thành 23 tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia theo kế hoạch được duyệt. Về cơ bản, công tác xây dựng đơn giá, định mức KT-KT và tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia được thực hiện đúng tiến độ theo kế hoạch, đảm bảo chất lượng theo quy định.

Về công tác xác định tiền sử dụng số liệu thông tin về kết quả điều tra, thăm dò khoáng sản của Nhà nước, đến hết năm 2015, đã cơ bản hoàn thành công tác xác định tiền sử dụng số liệu thông tin về kết quả điều tra, thăm dò khoáng sản của Nhà nước theo Thông tư liên tịch số 186/2009/TTLT-BTC-BTNMT đối với các mỏ đã cấp phép trong thời gian trước đây thuộc thẩm quyền cấp phép của Bộ TN&MT. Để hoàn thành nhiệm vụ này, cần có sự chỉ đạo quyết liệt đổi mới công tác tính tiền, từ việc giao cho một Trung tâm thưc hiện, nay yêu cầu tất cả các Liên đoàn địa chất trực thuộc Tổng cục tham gia nhiệm vụ nêu trên. Kết quả thực hiện cho thấy, lần đầu tiên sau 25 năm, Pháp lệnh về tài nguyên khoáng sản được ban hành, nhà nước đã thu hồi được tiền thăm dò khoáng sản do Nhà nước đầu tư, nhằm hoàn lại một phần kinh phí do Nhà nước đã đầu tư qua các thời kỳ; trong đó đã thu về nộp ngân sách được trên 2.500 tỷ đồng, đây là một thành công lớn cần được khẳng định và ghi nhận, góp phần tích cực đưa Luật Khoáng sản vào cuộc sống. Tính đến ngày 16/12/2016, Tổng cục ĐC&KS Việt Nam đã tổ chức tính, thẩm định 46 báo cáo tính tiền cấp quyền KTKS và thừa ủy quyền của Bộ trưởng Bộ TN&MT, Tổng Cục trưởng Tổng cục ĐC&KS Việt Nam phê duyệt 26 báo cáo tính tiền cấp quyền KTKS với tổng số tiền là 756 tỷ đồng. Đến nay đã có 37 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương báo cáo về thực hiện nhiệm vụ tính, thu tiền cấp quyền KTKS; trong đó, đã phê duyệt 498 quyết định với tổng số tiền là 2.359 tỷ đồng. Theo báo cáo từ Tổng cục Thuế, từ đầu năm đến thời điểm báo cáo, ngân sách Nhà nước đã thu được 4.775 tỷ đồng (trong đó thu theo Quyết định của Bộ là 3.317 tỷ đồng; Quyết định của địa phương là 1.458 tỷ đồng). Đến ngày 16/12/2016, Tổng cục đã tiếp nhận, thẩm định 90 báo cáo tính tiền sử dụng số liệu, thông tin kết quả điều tra, thăm dò khoáng sản của Nhà nước với số tiền: 831,150 tỷ đong. Trong đó: Bộ TN&MT đã phê duyệt 51 báo cáo với số tiền 556,064 tỷ đồng; đã thẩm định tại Hội đồng Bộ TN&MT 07 báo cáo với số tiền 148,589 tỷ đồng; đã nghiệm thu tại Hội đong Tổng cục 23 báo cáo với số tiền là 126,496 tỷ đồng. Về cơ bản, trong năm 2016, Tổng cục đã hoàn thành toàn bộ đối với các giấy phép KTKS đã cấp trước Luật Khoáng sản năm 2010. Năm 2018, đã trình Bộ TN&MT phê duyệt 06 báo cáo với tổng số tiền 42,3 tỷ đồng; đang trình Bộ thẩm định 06 báo cáo với số tiền 5,9 tỷ đồng.

Chỉ đạo các đơn vị phụ trách thực hiện và hoàn thành tốt các nhiệm vụ trong năm 2017, Chỉ đạo thực hiện tốt công tác xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật, xây dựng 02 quyết định trình Thủ tướng Chính phủ; 05 thông tư về định mức kinh tế; xây dựng kế hoạch 5 năm, hàng năm của Tổng cục và các cơ quan, đơn vị trực thuộc. Thực hiện đúng các quy định và xử lý kịp thời về công tác kế hoạch, tài chính, thanh quyết toán đúng các chế độ quy định. Tổ chức thành công Hội nghị đánh giá 5 năm thực hiện việc tính tiền sử dụng thông tin và kết quả điều tra thăm dò khoáng sản theo Thông tư Liên tịch số 186/2009/TTLT-BTC-BTNMT. Chuẩn bị các nội dung có liên quan để chỉnh sửa trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định thay thế Thông tư nêu trên. Chỉ đạo và thực hiện việc xây dựng các định mức, đơn giá đáp ứng tốt các yêu cầu trong công tác quản lý. Thực hiện tốt chế độ lao động tiền lương, đào tạo, quân sự tự vệ. Chỉ đạo quyết liệt các đơn vị thực hiện việc tính tiền cấp quyền KTKS, theo dõi hoạt động đầu tư, thăm dò KTKS; xây dựng quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý sử dụng phí, lệ phí nghiêm túc. Chỉ đạo quyết liệt và hoàn thành cơ bản tất cả các mỏ do Bộ TN&MT cấp giấy phép còn hiệu lực, thực hiện hoàn trả chi phí sử dụng thông tin điều tra cơ bản địa chất về khoáng sản, chi phí thăm dò khoáng sản; công tác tính tiền cấp quyền KTKS có hiệu quả. Tham gia chỉ đạo thi công các đề án Chính phủ. Luôn nêu cao vai trò người lãnh đạo các đơn vị chỉ đạo thực hiện, kiểm tra, giám sát các công việc thuộc chức năng, nhiệm vụ của Tổng cục và đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao năm 2017.

Trong năm 2018, Tổng cục đã chỉ đạo xây dựng, biên tập, soạn thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 203/2013/NĐ-CP quy định về phương pháp tính, mức thu tiền cấp quyền KTKS hoàn chỉnh trình Bộ TN&MT tại Tờ trình số 90/TTr-BTNMT. Chỉ đạo và tham gia xây dựng và trình ban hành 02 Thông tư: Thông tư số 15/2018/TT-BTNMT ban hành định mưc KT-KT công tác phân tích XRF bằng thiết bị cầm tay hoặc di động để xác định hàm lượng các nguyên tố hóa học trong mẫu đất; Thông tư số 23/2018/TT-BTNMT quy định trình tự tổ chức xác định, thẩm định và phê duyệt kết quả xác định chi phí đánh giá tiềm năng khoáng sản, chí phí thăm dò khoáng sản phải hoàn trả do nhà nước đã đầu tư. Công tác tính tiền cấp quyền KTKS đã trình Bộ TN&MT phê duyệt 47 hồ sơ với tổng số tiền phê duyệt là 2.954 tỷ đồng, trong đó số tiền phải thu năm 2018 là 452 tỷ đồng. Trong năm 2018, có 28/63 tỉnh, thành phố đã gửi 354 quyết định phê duyệt tiền cấp quyền KTKS thuộc thẩm quyền cấp phép của địa phương với tổng số tiền phê duyệt là 1.131 tỷ đồng.

Đấu giá quyền KTKS là chính sách mới, Nghị định số 158/2016/NĐ-CP được ban hành đã tháo gỡ những bất cập trong đấu giá quyền KTKS ở những mỏ có quy mô công nghiệp. Theo đó, Tổng cục đã chuẩn bị và đấu giá thanh công mỏ quặng sắt khu vực Nam Phia Đăm, xã Bằng Thành và xã Bộc Bố, huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn với mức thu tiền cấp quyền (R) trúng đấu giá tăng 35% so với mức khởi điểm (2,7 so với 2,0). Đây là cơ sở, tiền đề quan trọng để tiếp tục đẩy mạnh thực hiện cho những năm tiếp theo. Hiện tại, Tổng cục đang thực hiện các thủ tục cần thiết để đấu giá mỏ quặng apatit khai trường 19b, xã Đồng Tuyen, TP. Lào Cai, tỉnh Lào Cai; tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý để đấu giá quyền KTKS đối với 02 khu vực Đá trang trí mỹ nghệ khu vực Suối Giàng 1, xã Suối Giàng, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái và cát trắng khu vực Cây Táo 3, xã Hồng Liêm, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận. Bên cạnh đó, Tổng cục cũng chỉ đạo các đơn vị chuyên môn tiếp tục rà soát các khu mỏ đủ điều kiện để đề xuất đưa vào kế hoạch đấu giá năm 2019. Theo báo cáo của địa phương, đến hết ngày 20/11/2018 có 08/63 tỉnh, thành đã gửi văn bản phê duyệt kế hoạch đấu giá quyền KTKS đối với 106 điểm mỏ. Năm 2018, đã có 8/63 tỉnh tổ chức đấu giá thành công đối với 37 khu vực mỏ trong đó có 29 khu vực đã có kết quả thăm dò, 08 khu vực chưa có kết quả thăm dò. Giá trị trúng đấu giá hầu hết đều tăng trên 10% so với giá khởi điểm, góp phần tăng thu ngân sách nhà nước, đáp ứng nhu cầu nguyên liệu cho nền kinh tế. Ngoài ra, trong năm 2018, Tổng cục đã xây dựng, trình và tiếp thu ý kiến của các bộ, ngành, địa phương để hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn thu tiền cấp quyền KTKS (từ 01/7/2011 đến 31/12/2013) và tài nguyên nước.

Năm 2019, Tổng cục đã chỉ đạo hoàn chỉnh và trình ban hành Nghị quyết của Quốc hội về không thu tiền cấp quyền KTKS theo quy định của Luật Khoáng sản số 60/2010/QH12 từ ngày 01/7/2011 đến hết ngày 31/12/2013; không thu tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước theo quy định của Luật Tài nguyên nước số 17/2012/QH13 từ ngày 01/01/2013 đến hết ngày 31/8/2017: Quốc hội đã thông qua ngày 27/11/2019. Bên cạnh đó, Tổng cục đang hoàn thiện Báo cáo để trình Bộ xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ Báo cáo đánh giá 05 năm thực hiện Nghị định số 22/2012/NĐ-CP quy định về đấu giá quyền KTKS: Tổng cục đã hoàn thiện và trình Bộ xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ tại Phiếu trình số 613/PT-ĐCKS ngày 31/12/2019. Tổng cục cũng xây dựng và trình ban hành 4 định mức KT-KT gồm: Công tác bay đo từ, trọng lực biển từ 0 đến 200 hải lý; công tác bay đo từ, phổ gamma, trọng lực trên đất lien; Phân tích mẫu trên hệ quang phổ khối ICP-MS; công tác địa chất; công tác địa vật lý. Công tác kinh tế địa chất khoáng sản cũng hoàn thành một số nhiệm vụ như công tác tính tiền sử dụng số liệu, thông tin về kết quả điều tra, thăm dò khoáng sản của Nhà nước được Bộ TN&MT phê duyệt 10 báo cáo với tổng số tiền 14,7 tỷ đồng. Hiện tại, Bộ đang thẩm định 01 báo cáo với số tiền là 276,4 triệu đồng. Công tác tính tiền cấp quyền KTKS đã được Bộ TN&MT đã phê duyệt 47 hồ sơ với tổng số tiền phê duyệt là 2.381 tỷ đồng, số tiền nộp lần đầu trên 288 tỷ đồng; phê duyệt chính thức đối với 24 giấy phép khai thác đá hoa trắng trên địa bàn tỉnh Yên Bái trước đây đã có quyết định phê quyền tiền cấp quyền tạm tính. Có 33/63 tỉnh, thành phố đã gửi 252 quyết định phê duyệt tiền cấp quyền KTKS với tổng số tiền phê duyệt năm 2019 là 309,844 tỷ đồng. Tổng số tiền cấp quyền KTKS đã nop ngân sách (đến 24/12/2019) là 4.780 tỷ đồng. Công tác đấu giá quyền KTKS đã tổ chức đấu giá thành công 03 mỏ khoáng sản: Quặng apatit khai trường 19b, tỉnh Lào Cai; cát trắng khu vực Cây Táo 3, xã Hồng Liêm, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận; đá cảnh Suối Giàng 1, xã Suối Giàng, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Theo báo cáo của các địa phương, đã lập kế hoạch đấu giá đối với 58 khu vực và tổ chức đấu giá thành công với 47 khu vực mỏ.

BBT (Nguồn: Cổng TTĐT Bộ TN&MT)